Czarodziejska góra ma sto lat. Nasuwa się pytanie: co pozostało po powieści Manna? Czy mówi nam ona dzisiaj coś ważnego i aktualnego? Coś, co mogłoby sprawić, że sięgniemy po nią nie tylko z obowiązku czy też czytelniczej ciekawości? Rzecz nie jest wcale oczywista. Nie żeby Thomas Mann popadł w czytelniczą niełaskę – w moim odczuciu … Dowiedz się więcej
Zostałem ostatnio zapytany: czy niepodległa Ukraina ma przyszłość? Oczywiście, że tak. Zastanawiamy się jednak, jaka to będzie Ukraina? W jakich granicach? Czy zostanie członkiem NATO i Unii Europejskiej? Moje przekonanie uzasadnia prawo międzynarodowe i dramatyczna historia Ukraińców, którzy, biorąc pod uwagę cele rusyfikacyjne carskiej Rosji, później ZSRR, a następnie putinowskiej Federacji Rosyjskiej, bronią nie tylko … Dowiedz się więcej
Historyk Tony Judt zauważył kiedyś, że dwudziesty wiek jest już epoką w większości zapomnianą. Amnezja nastąpiła błyskawicznie – stwierdzenie pochodzi z początku obecnego stulecia – i wedle Judta wynika przede wszystkim z szybkości i gwałtowności przemian cywilizacyjnych na przełomie wieków. Wciągnięci w ich wir ludzie Zachodu w ciągu niespełna dekady doszli do wniosku, że okropności … Dowiedz się więcej
Pochodzę z nazistowskiej rodziny, której dosłownie wszyscy członkowie byli zagorzałymi zwolennikami Hitlera i nigdy nie zmienili swoich poglądów ani nie wyrazili żalu z powodu nazistowskich zbrodni. Wręcz przeciwnie, zaprzeczali tym zbrodniom lub je usprawiedliwiali – włącznie z Zagładą i masowymi mordami, o których wiedzieli lub w których czasem brali czynny udział. Mój dziadek i ojciec, … Dowiedz się więcej
Jesienią roku 1987 w 44. numerze Tygodnika Powszechnego ukazała się pamiętna recenzja powieści Pawła Huelle Weiser Dawidek pióra Jana Błońskiego. Najwybitniejszy wówczas polski krytyk literacki, bezdyskusyjny autorytet, dał się uwieść utworowi trzydziestoletniego pisarza z Gdańska. Podobało mu się właściwie wszystko: sceneria, tytułowy bohater, fabuła, która do końca pozostawia czytelnika sam na sam z tajemnicą, a … Dowiedz się więcej
MAMY „ROK KANTA”. W 2024 roku przypada trzechsetna rocznica jego urodzin oraz dwieście dwudziesta – śmierci. Niemieccy politycy, kiedy mówią dzisiaj o rosyjskiej wojnie w Ukrainie, przywołują najchętniej esej królewieckiego filozofa O wieczystym pokoju. W księgarniach możemy znaleźć nowe biografie myśliciela, dywagacje wokół jego filozofii, pojawiła się nawet powieść o nim. W akademiach i fundacjach … Dowiedz się więcej
Pytania, na które chcemy dziś odpowiedzieć, brzmią następująco: czym jest Ameryka i czym może stać się w nadchodzących latach? Jaką rolę odgrywa współcześnie w systemie międzynarodowym i czy rola ta jest korzystna dla świata i dla niej samej? Nade wszystko – w kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich – chcemy wiedzieć, czy wygrana jednej lub drugiej … Dowiedz się więcej
O PRAWDZIWEJ JEDNOŚCI dzieła Simona Leysa stanowi próba wyjaśnienia ludzkiej kondycji. Jednocześnie jest ono zaadresowane do każdego i nie rości sobie pretensji do odsłonięcia tego, co niedostępne rozumowi. Leys był wystarczająco wrażliwy na tajemnicę zła i niepewną naturę ludzkich cnót by wiedzieć, że nie wolno nam ograniczać się tylko do obrony cnoty „humanitas”. Zapewne dlatego … Dowiedz się więcej
ZAWSZE MNIE CIEKAWIŁO, gdy przyjaciele – pisarze, artyści – wspominają, że na ich tematy bądź formy, jakimi się posługiwali, miały wpływ okoliczności najbardziej elementarne, takie, których się nie wybiera: rodzina, miejsce urodzenia. Nie idzie mi o materię wspomnieniową, powroty do dzieciństwa, lecz o sytuację, gdy z rodzinnej tradycji, napomknięć o rodowej przeszłości pozostaje w pamięci … Dowiedz się więcej
Zapytano rabbiego Abrahama Jakuba [z Sadagóry]: „Nasi mędrcy powiadają: «Nie ma takiej rzeczy, co nie miałaby swojego miejsca». Człowiek więc także ma swoje miejsce. Dlaczego więc ludziom jest niekiedy tak ciasno?”. Rabbi odpowiedział: „Bo jeden chce zająć miejsce drugiego”. Martin Buber, Opowieści chasydów (przetłumaczył Paweł Hertz) 1. Właściwie Marianne Hirsch nie miała wyjścia. Musiała stworzyć … Dowiedz się więcej