KIEDY W 1327 ROKU Adso z Wilhelmem zbliżają się do opactwa w Melku, klasztorny Gmach – pisany nieodmiennie dużą literą – jawi się młodemu nowicjuszowi jako doskonała budowla, wyglądająca z daleka jak czworokąt, symbol trwałości i niedostępności państwa Boga, niczym prawdziwe przeciwieństwo Kafkowskiego Zamku. Odkrywany stopniowo rozmieszczenie opactwa ma swoje tajemne centrum, ale także pułapkę, … Dowiedz się więcej
Eseje o kulturze niepokoju Lęk wydaje się stałym czynnikiem kondycji ludzkiej, ale są pewne okresy w dziejach, które mogą być słusznie nazywane, żeby przywołać określenie W. H. Audena, spotęgowanym „wiekiem lęku”. W tej znaczącej książce wybitny polski teoretyk kultury i społeczeństwa Leszek Koczanowicz odwołuje się zarówno do swojego osobistego doświadczenia, jak i rozbudowanej erudycji po … Dowiedz się więcej
Szkoła średnia na początku XX wieku, ostatnia klasa gimnazjum. Vili Liszner, uczeń słaby, za to utalentowany sportowo, oraz Antal Novák, nauczyciel matematyki i fizyki, z sympatią odnoszący się do uczniów, lecz bardzo wymagający. Tuż przed maturą między Vilim a Novákiem dochodzi do scysji, której następstwem będą dramatyczne wydarzenia. W tle owej historii toczy się miłosna … Dowiedz się więcej
Franz Kafka kinomanem? W rzeczy samej. Autor Procesu był namiętnym bywalcem praskich kin – to od opisu sceny filmowej zaczynają się jego Dzienniki. W filmach Kafka szukał przede wszystkim rozrywki. Być może dlatego przez kilka dekad badacze literatury lekceważyli wpływ, jaki na życie i twórczość pisarza wywierały wczesne dzieła dziesiątej muzy. Kafka idzie do kina … Dowiedz się więcej
Fragment rozmowy „Kosmos gdański” opublikowanej w Przeglądzie Politycznym 163/164 (2020). DOROTA KARAŚ: Jak opowiadać o historii Gdańska w sposób zrównoważony? MIŁOSŁAWA BORZYSZKOWSA-SZEWCZYK: To trudne wyzwanie, ale bardzo istotne dla naszych dialogów tożsamościowych. Dlatego tak przełomową rolę odgrywa opublikowany czternaście lat po wojnie Blaszany bębenek. Cały czas nie doceniamy tego w wystarczający sposób. Grass nie tylko … Dowiedz się więcej
„Życie jest hekatombą. 50 milionów zmarłych rocznie. 1.9 na sekundę. 156 857 dziennie. W chwili, gdy czytacie ten akapit na świecie umiera dwadzieścia osób – jeszcze więcej, jeżeli czytacie powoli. Ludzkość jest dziesiątkowana i wydaje się to nikogo nie obchodzić. Dlaczego godzimy się na tę codzienną rzeź, tłumacząc, że to proces naturalny? Wcześniej myślałem o … Dowiedz się więcej
Polemika z komentarzem Jana Tokarskiego 7 listopada w Magazynie Wyborczej ukazał się komentarz Jana Tokarskiego Dlaczego ktoś tak mądry jak Kołakowski maszerował równym krokiem w szeregach partyjnych ideologów, który za punkt wyjścia przyjął wydaną niedawno biografię filozofa autorstwa Zbigniewa Mentzla (Kołakowski. Czytanie świata. Biografia, Kraków: Znak, 2020). Niektóre z uwag Tokarskiego wydają się być nie … Dowiedz się więcej
Nagrodzona 2020 Lionel Gelber Prize. Jedna z najważniejszych książek 2020 roku według „Financial Times” Po upadku muru berlińskiego rozradowani obywatele Europy Środkowej z nadzieją spoglądali w przyszłość, licząc na to, że już wkrótce na równych prawach dołączą do Zachodu. Kraje takie jak Polska czy Węgry rozpoczęły proces demokratycznych i kapitalistycznych reform, które miały je do … Dowiedz się więcej
1945. Koniec wojny, początek tragedii Reportaż o „polskich” Niemcach, ludziach, których rok 1945 zastał na terenach należących wcześniej do Rzeszy, teraz do Polski. Nie zamierzali uciekać, bo nie popełnili zbrodni wojennych, nie mieli na sumieniu zła wyrządzonego Polakom. Jest tu historia zbrodni na niemieckich mieszkańcach Aleksandrowa Kujawskiego i Nieszawy, dokonanej przez samozwańczych milicjantów. Są losy … Dowiedz się więcej
Śladami II Rzeczpospolitej To miejsce dobre dla przemytników, uciekinierów i starców. Chociaż tej granicy od dawna już nie ma, życie nadal toczy się przygranicznym rytmem. Granica ciągle tkwi w głowach i we wspomnieniach – zarówno tych, którzy nie dali się wypędzić, jak i tych, których dawno wypędzono. Wymazana granica Tomasza Grzywaczewskiego to reporterska wyprawa wzdłuż … Dowiedz się więcej