Dwadzieścia osiem lat od pierwszego wydania „Sarajewskiego Marlboro” i trzydzieści od roku, w którym rozpoczęło się oblężenie Sarajewa, Miljenko Jergović wraca do tamtych czasów. Jak pisze w notatce do książki, „jeśli chodzi o temat, układ opowiadań i strukturę, jest to kopia «Sarajewskiego Marlboro», choć ani jeden tekst nie został powtórzony”. Czytamy więc o innych ludziach, których łączy wspólnota losu pod nieustannym ostrzałem, a różni tożsamość narodowa. Są wśród nich także – jako bohaterowie albo postaci epizodyczne – ci, którzy pojawili się w pierwszym „Marlboro”. Wyraźniej i bardziej wprost niż w „książce matce” są ukazane różnice tożsamościowe i wszystko, do czego doprowadziły wojna i niemal czteroletnie oblężenie miasta. Zrozumienie i empatia, jakimi Jergović obdarza swoich nowych – tak samo jak starych – bohaterów, pokazują też, co znaczy rozumieć i czuć Sarajewo.
Tym razem książkę otwiera zapamiętany z wczesnego dojrzewania film, a zamyka historia dwóch wazonów, świadków historii rodu, które przetrwały wojny i liczne przeprowadzki, a stłukły się dopiero „mocą natury” w zagrzebskim trzęsieniu ziemi 2020 roku.
Między mną i tamtym czasem – pisze autor – stoi dorosły, dojrzały człowiek, który ma dokładnie tyle lat, ile miałem podczas tej wojny. Tym człowiekiem jestem ja, tak jak i tamtym człowiekiem byłem ja. „Trzej do Kartalu” to książka tego drugiego człowieka, którego opowiadania mówią o tym samym, o czym mówiły te z „Sarajewskiego Marlboro”. Teraz chcę, żeby upłynęło jeszcze trochę czasu, abym opowiadania z jednej książki mógł przeczytać jednocześnie z tymi z drugiej.
W powstaniu „Trzech do Kartalu”, tomu opatrzonego podtytułem „Sarajewskie Marlboro remastered”, mają swój udział wydawca i tłumaczka. Kiedy przygotowywaliśmy wznowienie, zamarzyło się nam wydanie wzbogacone o nowe opowiadanie lub nowe opowiadania. Autor odmówił, ale wkrótce przysłał trzy nowe teksty, potem pięć, a w końcu całą nową książkę. I tak jak Miljenko Jergović, możemy opowiadania z jednej książki przeczytać jednocześnie z tymi z drugiej.
Miljenko Jergović urodził się w 1966 roku w Sarajewie. Jest poetą, prozaikiem, dramatopisarzem i publicystą. Wydał kilka tomików wierszy, między innymi Opservatorija Varšava (Obserwatorium Warszawa, 1988), z którego pochodzą prezentowane w „Tekstualiach“ wiersze, i Uči li noćas neko u ovom gradu japanski? (Czy ktoś dzisiejszej nocy uczy się w tym mieście japońskiego?, 1992); zbiory opowiadań: Sarajevski Marlboro (1994), Karivani (Karivanowie, 1995), Mama Leone (1999), Rabija i sedam meleka (Rabin i siedem aniołów, 2004), Inšallah Madona, inšallah (Inszallah, Madonna, inszallah, 2004), Drugi pocałunek Gity Danon (Drugi poljubac Gite Danon, 2007), Mačka, čovjek, pas (Kot, człowiek, pies, 2012); eseje Naci bonton (Nazi bon ton, 1999), Ojciec (Otac, 2010), Nezemaljski izraz njegovih ruku (Nadprzyrodzony wyraz jego rąk, 2017); dramat Kažeš anđeo (Mówisz, że to anioł, 2000) a także powieści: Buick Rivera (2002), Dvori od oraha (Orzechowe dwory, 2003), Gloria in excelsis (2005), Ruta Tannenbaum (2006), Freelander (2007), Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki (Srda pjeva u sumrak na Duhove, 2009), Psy nad jeziorem (Psi na jezeru, 2010), Rod (Ród, 2013) i Wilimowski (2016). Jest członkiem chorwackiego i bośniacko-hercegowińskiego pen Clubu, laureatem licznych nagród literackich (między innymi Nagrody Związku Pisarzy Chorwackich, Nagrody im. Ksavera Šandora Gjalskiego, Pokojowej Nagrody Ericha Marii Remarque’a, Premio Napoli) i stałym współpracownikiem kilku czasopism na obszarze byłej Jugosławii. Od 1993 mieszka w Zagrzebiu. W Polsce książkowo ukazały się dotąd powieści: Buick Rivera (2003), Ruta Tannenbaum (2008), Freelander (2010), Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki (2011), Ojciec (2012), Wołga, Wołga (2014), Wilimowski (2016) i Psy nad jeziorem (2017) – wszystkie w przekładzie Magdaleny Petryńskiej – zbiór opowiadań Drugi pocałunek Gity Danon (2016) oraz zbiór esejów Muszkat, cytryna i kurkuma (2017). W roku 2009 Miljenko Jergović był nominowany do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” (za powieść Ruta Tannenbaum), a w roku 2012 został jej laureatem (za powieść Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki).
