Historia nardou 1962 – 1976
Frank Dikötter
Po gospodarczej klęsce Wielkiego Skoku Naprzód, który w latach 1958–1962 kosztował życie dziesiątki milionów ludzi, starzejący się Mao musiał ratować swoją pozycję i pozbyć się wrogów. Oficjalnym celem rewolucji kulturalnej było oczyszczenie kraju z elementów burżuazyjnych i kapitalistycznych, które – jak twierdził Przewodniczący – stanowiły zagrożenie dla komunistycznej ideologii. Mao wykorzystał jednak tę okazję, by wystąpić przeciwko współpracownikom, w tym także wieloletnim towarzyszom broni.
Chińscy uczniowie i studenci powołali do życia Czerwoną Gwardię, przysięgając bronić Przewodniczącego aż do śmierci. Wkrótce jednak z jej szeregów wyłoniły się rywalizujące ze sobą frakcje, które w imię czystości rewolucji toczyły regularne uliczne walki. W kraju zapanował chaos, interweniowało wojsko. Krwawe czystki dotknęły co pięćdziesiątego obywatela, a konsekwencje rewolucji kulturalnej były dotkliwie odczuwane przez lata.
Dostęp do świeżo odtajnionych dokumentów, raportów służby bezpieczeństwa i nieocenzurowanych wersji przemówień przywódców partyjnych pozwolił Frankowi Dikötterowi w nowatorski i niezwykle klarowny sposób opisać kolejne ciemne karty najnowszej historii Chin.
Uczniowie publicznie występujący przeciwko nauczycielom, dzieci składające donosy na swoich rodziców. Pokolenie, które zostało ukształtowane przez tragiczną dekadę rewolucji kulturalnej, wolało o niej zapomnieć. Młodzi Chińczycy nierzadko zaś nie chcą wierzyć w historie z tamtych lat. Książka Diköttera to nie tylko rzetelny, oparty na dokumentach archiwalnych i tekstach źródłowych zapis wydarzeń w Chinach okresu rewolucji kulturalnej. Dzięki wspomnieniom naocznych świadków to także emocjonująca opowieść o cenie przetrwania. Frank Dikötter w podziękowaniach – ze względów bezpieczeństwa – nie wymienia osób z Chin kontynentalnych, które pomagały mu w pracy nad książką, bo rewolucja kulturalna to we współczesnych Chinach wciąż temat tabu. W chińskich realiach przełamywanie tabu ma zaś swoją cenę.
Tomasz Sajewicz, korespondent Polskiego Radia w Chinach
Rewelacyjne studium burzliwych czasów rewolucji kulturalnej w Chinach. Dikötter opowiada wstrząsającą historię niewiarygodnego cierpienia, łącząc twarde dane historyczne z poruszającymi świadectwami tamtych czasów. „Rewolucja kulturalna” to doskonała kontynuacja „Wielkiego głodu i Tragedii wyzwolenia”.
„Kirkus Reviews”
Gdyby „Rewolucja kulturalna” była szeroko dostępna w Chinach, mogłaby zagrozić panującemu aktualnie reżimowi. Książka Diköttera pomaga zrozumieć współczesne Chiny.
„The New York Times Book Review”
Frank Dikötter (ur. 1961) – historyk specjalizujący się w dziejach współczesnych Chin. Absolwent wydziałów rusycystyki i historii na uniwersytecie w Genewie. Pracę doktorską obronił w 1990 roku w Instytucie Orientalistyki i Afrykanistyki na Uniwersytecie Londyńskim, gdzie następnie wykładał. Od 2006 roku profesor nauk humanistycznych na uniwersytecie w Hongkongu. Opublikował kilkanaście książek, które zrewolucjonizowały poglądy historyków na współczesne Chiny, w tym: Tragedia wyzwolenia. Historia rewolucji chińskiej 1945–1957 oraz Wielki głód. tragiczne skutki polityki Mao 1958–1962. Pierwsza zdobyła prestiżową Nagrodę im. Samuela Johnsona i została uznana za jedną z najlepszych książek roku m.in. przez „The Economist”, „The Independent” i „Sunday Times”. Druga była nominowana do Nagrody im. George’a Orwella. Trzecia w tym cyklu Rewolucja kulturalna. Historia narodu 1962–1976 znalazła się w finale Nagrody im. Marjorie Hessell-Tiltman przyznawanej przez brytyjski PEN Club.