Czym jest polityka historyczna: globalnym fenomenem, który słusznie zaprząta uwagę historyków i polityków? Koniecznością, bez której nie da się wyrazić tożsamości zbiorowej ani opowiedzieć narracji o narodzie? Czy może jednym z modnych terminów współczesności, który teraz odwraca uwagę od istotnych problemów, a wkrótce zostanie zapomniany?
Rafał Chwedoruk, politolog specjalizujący się m.in. w najnowszej historii politycznej, próbuje ująć w ramy całość zjawiska, jakim jest polityka historyczna. Zadaje pytania o jej granice i zakres oddziaływania, o to, czyim zadaniem jej jest tworzenie i jaka jest jej prawdziwa natura. W obrębie polityki historycznej można odnaleźć zarówno wielkie spory historyków o interpretację przeszłości, konflikty ideologiczne między partiami politycznymi, jak też po prostu rewindykacje i roszczenia ekonomiczne uzasadniane wydarzeniami z przeszłości. Autor przygląda się genezie pojęcia polityki historycznej i sporom o nią w różnych państwach.
W książce Chwedoruka polityka historyczna jest tematem niejednoznacznym i skomplikowanym, a jako strategia – niezwykle potrzebnym, bo jej zaniedbanie może okazać się niebezpieczne w skutkach. Szukając źródeł problemu w samej nauce o historii oraz odwiecznych próbach jej instrumentalizacji, autor balansuje między upolitycznianiem historii, w której fakty dostosowywane są do współczesnych narracji, a historyzacją polityki, w której sama przeszłość staje się polem walki dla rozmaitych stronnictw. Autor wskazuje, że stosunek do polityki historycznej w różnych państwach faktycznie nie pokrywa się z tradycyjnym podziałem na lewicę i prawicę.
Naprzeciw postulatom refleksji nad polityką historyczną wychodzi opiniowana praca prof. Uniwersytetu Warszawskiego – Rafała Chwedoruka. Ukazuje się ona w momencie szczególnym, kiedy temperatura sporów – przede wszystkim o kształt, ale przecież nie tylko – polskiej polityki historycznej wyraźnie się podnosi. W świecie rządzonym przez emocje, wymogi public relations i doraźność argumentacji Autor próbuje skłonić czytelnika do głębszego namysłu nad tytułowym fenomenem. Pokazać go z różnych perspektyw, dostrzec te związki świata polityki i historii umykające zwykle tym wszystkim, którzy we wspomnianych relacjach widzą tylko bieżącą walkę polityczną.
Prof. dr hab. Rafał Stobiecki, Uniwersytet Łódzki
Rafał Chwedoruk (ur. 1969) – politolog, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Warszawskiego w Zakładzie Najnowszej Historii Politycznej Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych. Autor trzech monografii (Socjaliści z „Solidarności” w latach 1989-2003, Warszawa 2004; Ruchy i myśl polityczna syndykalizmu w Polsce, Warszawa 2011; Syndykalizm rewolucyjny – antyliberalna rewolta XX wieku, Warszawa 2013) oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych.