🔊 Posłuchaj

 

Błyskotliwa synteza dziejów systemu kapitalistycznego. Książka dla tych, którzy chcą zrozumieć przyczyny obecnego kryzysu w światowej gospodarce i polityce. Nasilająca się fala wojen i konfliktów między państwami ma swoje źródła w sięgających głęboko w przeszłość strukturach politycznych i ekonomicznych. Autor analizuje ewolucję tych struktur począwszy od starożytności – ze szczególnym uwzględnieniem roli państwa jako czynnika przemian gospodarczych i narzędzia w ręku dominujących klas społecznych. Pasjonująca wędrówka przez wieki historii ludzkości ujętej jako jeden organizm – system-świat. Próba odpowiedzi na pytanie: czy czeka nas nowa globalna hegemonia?

Napisanie historii relacji pomiędzy państwem a kapitałem to zadanie przekraczające możliwości jednej osoby i tym bardziej wykraczające poza zakres jednej książki. Przyznaję jednak, że kierowała mną ciekawość: chciałem jak najwięcej się dowiedzieć, zrozumieć i sformułować wnioski dla samego siebie. Historie państwa i kapitału, które dotąd występowały w charakterze dwóch równoległych wątków, należało połączyć w jedną całość.

Oczywiście nie byłem pierwszym, któremu taka myśl przyszła do głowy. Wiele przenikliwych, marksistowskich (i nie tylko marksistowskich) prac wskazywało na wielkie znaczenie, jakie polityczne systemy Zachodu odegrały w procesie konstytuowania się społeczeństwa burżuazyjnego. Jeśli ta książka ma jakąś przewagę nad innymi pracami, to tylko w tym, że ja próbowałem przyjrzeć się temu zagadnieniu w sposób systematyczny, przekształcając suchą analizę historyczno-ekonomiczną w spójną narrację, obejmującą wydarzenia w skali kilku stuleci.

Rozpoczynając tę pracę, nie spodziewałem się, jak wiele nowych rzeczy otworzy się przede mną w miarę jak będę się zagłębiał w analizę źródeł. Często były to zupełnie nieoczekiwane odkrycia, jeszcze bardziej rozpalające moją ciekawość.

Od pewnego momentu problem polegał już nie na tym, żeby sformułować wnioski lub znaleźć coś nowego, ale na tym, żeby się zatrzymać, nałożyć sobie jakieś ramy, w sytuacji gdy materiał źródłowy narzucał wciąż nowe znaki zapytania i otwierał wciąż nowe perspektywy.

Żeby scalić i uporządkować ten ogromny materiał źródłowy, niezbędny był jakiś przekrojowy temat. I tematem tym okazało się imperium – tak się szczęśliwie złożyło, że termin ten nieoczekiwanie wszedł w modę na początku pierwszej dekady XXI wieku.

Borys Kagarlicki (fragment książki)

Borys Kagarlicki (ur. w 1958 r. w Moskwie) – rosyjski socjolog i historyk, publicysta. W czasach ZSRR uczestnik ruchu dysydenckiego, usunięty ze studiów w ramach represji politycznych pracował m.in. jako windziarz i listonosz. Więzień polityczny w latach 1982-1983. Od wielu lat związany z lewicową opozycją antyputinowską, we wrześniu 2021 r. skazany na 10 dni aresztu za wezwania do protestów przeciwko fałszerstwom wyborczym. Od 2007 r. kieruje Instytutem Globalizacji i Ruchów Społecznych, który w 2018 r. został wpisany przez ministerstwo sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej na listę tzw. zagranicznych agentów. Redaktor naczelny portalu Rabkor.ru. Wykładowca Moskiewskiej Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych. Laureat prestiżowej brytyjskiej nagrody Deutscher Memorial Prize za książkę „The Thinking Reed. Intellectuals and the Soviet State from 1917 to the Present” (1988). Główne prace: „Bunt klasy średniej” (2003), „Politologia rewolucji” (2007), „Imperium peryferii. Rosja i system światowy” (2012), „Historia Rosji w świetle teorii systemów-światów” (2018).