Historia w teraźniejszości. Teraźniejszość w historii. Zbiór esejów historycznych profesora Marcina Kuli z lat 2020-2022. Profesor Kula, jeden z najwybitniejszych współczesnych historyków, emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizującym się w historii społecznej, znawca dziejów Polski i Ameryki Łacińskiej. Jego eseje z pogranicza historii i socjologii, która notabene jest drugą pasją, usiłują odpowiadać na zasadnicze pytania o współczesne odczytywanie dziejów. Jakiej historii potrzebuje Polska? W jaki sposób opisywać przeszłość? I bardziej szczegółowo: jak mierzyć się z opowieścią o odrodzonej Polsce lat 1918-1939; jak z czasem okupacji; co zrobić z półwieczem Polski Ludowej, a jak opisać przemiany prowadzące do powstania obecnej III RP?
Chciałbym historii problemowej, analitycznej, porównawczej. Także tego, żeby jak najwięcej spośród nas myślało nie tylko o samych faktach, ale o zjawiskach i problemach, przy braniu pod uwagę ich przejawiania się w różnych czasach i na różnych terenach. Chciałbym historii uwzględniającej niuanse, a nie czarno-białej. – Marcin Kula