Dom dla każdego
Z fotografiami Krzysztofa Skłodowskiego
Zgrabne czteropiętrowce i przytłaczające drapacze chmur. W małych koloniach lub stojące samotnie. Otoczone zielenią lub surowym betonem. Osiedla bloków – choć wydaje nam się, że dobrze je znamy, kryją mnóstwo tajemnic i zaskakujących historii.
A są wszędzie – od metropolii po najmniejsze miejscowości. Tak liczne, że trudno je zignorować, lecz zarazem tak dobrze wtopione w krajobraz współczesnych miast, że na co dzień prawie ich nie widać. Pospolite, a jednak prowokujące, często znienawidzone, obrastające mitami. W blokach i na blokowych osiedlach mieszka dziś co najmniej dwanaście milionów Polaków. To doświadczenie uniwersalne, wspólne lokatorom betonowej krainy Krakowa, Radomia, Berlina, Londynu i podparyskich przedmieść – choć każdy ma o nim własną opowieść.
Beata Chomątowska przygląda się blokom bez uprzedzeń, z ciekawością reportera i dociekliwością badacza. Betonia nie jest jednak sentymentalną podróżą przez polskie, niemieckie i brytyjskie osiedla. To opowieść o idei masowego budownictwa, świetlanych szklanych domach przemienionych to w slumsy, to w luksusowe apartamentowce, a przede wszystkim brawurowa próba ukazania bloków takich, jakie są naprawdę – małych światów, które wywarły ogromny wpływ na historię współczesnej architektury.
Beata Chomątowska wędruje po blokowiskach Europy. Odwiedza słynne budynki i nieznanych ludzi. Po drodze opowiada o wzlotach i upadkach modernistycznej urbanistyki. O ideach, technologiach i procesach społecznych. Ta książka tłumaczy, jak XX wiek zaprojektował przestrzeń, w której wciąż mieszkamy. Betonia to nie miejsce. Betonia to epoka.
Marcin Wicha
Architektura pod piórem autorki okazuje się dziedziną wyjątkową wdzięczną, pozwala bowiem ocalić i rozwinąć obiektywną wartość reportażu; wartość, którą reportaż powoli traci, gdy skupia się na pojedynczych relacjach, silnie zindywidualizowanych świadectwach. Chomątowska tymczasem, dzięki swym architektonicznym śledztwom, może stawiać tezy ostre i zaskakujące, konstruować nową pamięć.
Paulina Małochleb, malyformat.com
Beata Chomątowska – pisarka, dziennikarka, prezeska Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych Stacja Muranów, stała współpracowniczka „Tygodnika Powszechnego”. Autorka książek: Stacja Muranów, Pałac. Biografia intymna, Lachert i Szanajca. Architekci awangardy oraz Prawdziwych przyjaciół poznaje się w Bredzie. Za Stację Muranów otrzymała nagrodę Warszawskiej Premiery Literackiej oraz była nominowana do Nagrody im. Jerzego Turowicza i Gwarancji Kultury.