Wileński poker Ricaradas Gavelisa jest książką przełomową w literaturze litewskiej i zarazem w litewskiej kulturze i społeczeństwie, również przełomem jaki dokonał się w latach osiemdziesiątych. Autor odważnie porusza w niej tematy i problemy, o których dotychczas milczano – te zabronione przez władze sowieckie, ale i te uważane za tabu przez Litwinów.
Wilno jest labiryntem skomplikowanym, pozbawionym centrum (sensu), żyjącym własnym życiem i determinującym życia swoich mieszkańców. Labiryntem do potęgi – przenika się w nim nie tylko kilka miast (Wilno sowieckie, litewskie, polskie, żydowskie), ale i epok. Jest to siedziba zła, jednak równocześnie jest także miastem ukochanym – Wileński poker to poruszająca oda do wspaniałego miasta o bogatym duchu, którego Oni zabijają w swej okrutnej dehumanizacji – Kamil Pecela
Wilno – to miasto ducha, miasto halucynacji. Nie można go sobie wyśnić albo wyobrazić – samo jest snem albo tworem wyobraźni. Po Wilnie chodzą duchy litewskich książąt, witają się ze znajomymi, zagadują dziewczyny i ponuro tłoczą się na przystankach trolejbusowych. Unoszą się tutaj i mieszają zapachy z czasów polskich, zapachy pożarów i epidemii oraz najbardziej banalny wyziew zwykłej benzyny. Tu nocami Żelazny Wilk wyje strasznie i woła o pomoc. Tu możesz nieoczekiwanie spotkać zmarłego, zamęczonego niegdyś przez gestapo albo bezpiekę, powtarzającego wciąż imię zdrajcy, którego nikt nie chce słyszeć. W Pradze czy w Lizbonie starożytność unosi się obok dzisiejszej bezduszności. W Wilnie każdy dom, każde skrzyżowanie wąskich uliczek jest miejscem zarazem starożytnego życia, jak i dzisiejszej katalepsji. Wilno to wiele miast ułożonych jedno na drugim.
Ricardas Gavelis, Wileński poker, tłum. Kamil Pecela, Wydawnictwo KEW, Wojnowice 2019
Ricardas Gavelis (1950-2002) – litewski pisarz, publicysta i fizyk. W latach 1973-1977 pracownik w Instytucie Fizyki Litewskiej Akademii Nauk. Od 1978 roku pracował dla różnych opiniotwórczych czasopism kulturalnych. Jest autorem wielu opowiadań i powieści, z czego najsławniejsze to Wileński poker, Wileński jazz i przełożone na język polski Wspomnienia młodego człowieka. Określany mianem wybitnego litewskiego postmodernisty, jest jednym z najbardiej intrygujących i kontrowersyjnych litewskich twórców lat dziewięćdziesiątych.
Kamil Pecela (ur. 1984) – absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i lituanista z zamiłowania. Autor rozprawy doktorskiej o twórczości Rapolasa Mackonisa w międzywojennym Wilnie, za którą otrzymał III Nagrodę im. Juliusza Bardacha (2015). Przełożył na język polski między innymi książki Tomasa Venclovy, Herkusa Kunciusa, Kristupasa Saboliusa i opowiadania Dalii Staponkute.