Szukanie równowagi | Książka tygodnia Przeglądu Politycznego

Ogłoszony przeszło 30 lat temu w Londynie zbiór „szkiców literackich i publicystycznych” – jak go skromnie nazywał Tymon Terlecki – stale zadziwia bogactwem i aktualnością tematyki. Zgromadzone w nim eseje tworzą swoistą panoramę kultury europejskiej, a zarazem jedną z najgłębszych diagnoz polskiej tożsamości. Dotyczą zagadnień pozornie odległych – spraw czysto literackich (studia o Mickiewiczu, Norwidzie, Conradzie, Wierzyńskim, Bobkowskim, Kołakowskim, Valérym, Eliocie i Thomasie), malarstwa (błyskotliwe interpretacje dzieł Kossowskiego i Bohusza-Szyszki), biografii duchowej Kopernika, genezy chrześcijańskiego socjalizmu, okrucieństw drugiej wojny światowej i psychologii zła (wstrząsająca „modlitwa samotnego chrześcijanina” spisana wkrótce po upadku powstania w warszawskim getcie), wreszcie i najpilniejszych powinności moralnych Drugiej Emigracji. Łączy jednak te szkice więź trwała i mocno wyczuwalna. Wszystkie wyrastają z potrzeby odnalezienia równowagi między kulturami Europy i całego świata, zwłaszcza między kulturą europejską i kulturą polską. Głoszą konieczność zachowania europejskiej „jedności w różnorodności”, służenia Europie „przez swoją odrębność”, wytrwania w kulturze europejskiej „na przekór jej samej”. W kontekście współczesnych debat na temat kształtu polskiej bytności we wspólnej Europie Szukanie równowagi stanowi lekturę nie tylko ożywczą i inspirującą, ale wprost niezbędną dla zrozumienia ideowego etosu Polaka-Europejczyka.

Tymon Terlecki – ur. 10 sierpnia 1905 roku w Przemyślu, zm. 6 listopada 2000 roku w Oksfordzie. Historyk literatury, krytyk literacki, teatrolog, eseista, publicysta, tłumacz, redaktor, pedagog, jeden z najbardziej wpływowych organizatorów życia kulturalnego Drugiej Emigracji. Studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie w 1932 roku uzyskał doktorat na podstawie rozprawy o poezji Ryszarda Berwińskiego, przygotowanej pod kierunkiem Juliusza Kleinera. Jako krytyk debiutował w 1930 roku. Współpracował m. in. ze „Słowem Polskim”, „Pionem”, „Drogą” i „Tygodnikiem Ilustrowanym”. W latach 1934-1935 redagował „Życie Sztuki”, w latach 1936-1939 kierował pismami „Teatr” i „Scena Polska”. Od 1939 roku przebywał poza krajem, najpierw we Francji, potem w Anglii i USA. Do 1949 roku był redaktorem naczelnym tygodnika „Polska Walcząca”. Teksty krytyczne, eseje, recenzje i przekłady utworów francuskich, angielskich i amerykańskich zamieszczał m. in. na łamach londyńskich „Wiadomości”, paryskiej „Kultury” i mannheimskich „Ostatnich Wiadomości”. Był współzałożycielem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, wieloletnim wykładowcą Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie i Uniwersytetu w Chicago. Współpracował z Radiem Wolna Europa i wydawnictwem Encyclopaedia Britannica. Wnikliwe studia i zbiory esejów ogłoszone na emigracji – takie jak Polska a Zachód (1947), Krytyka personalistyczna (1957), Egzystencjalizm chrześcijański (1958), Ludzie, książki i kulisy (1960) czy monumentalne Szukanie równowagi (1985) – zapewniły mu miano jednego z najwybitniejszych humanistów polskich XX wieku.

Oficyna 21

Skip to content