Gdański Styczeń | Książka tygodnia

„Gdański Styczeń” to nowa publikacja Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku. Z jednej strony to rodzaj kronikarskiego zapisu tego, co działo się po tragicznej śmierci Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, z drugiej zaś swego rodzaju księga pamiątkowa przywołująca ten trudny czas.

Treść książki to zarówno teksty informacyjne z pierwszych stron gazet, jak i żywa, czasami pełna polemiki, publicystyka. W „Gdańskim Styczniu” znajdziemy zadumę nad śmiercią i wspomnienie tego jak mieszkańcy Gdańska zjednoczyli się po tym tragicznym wydarzeniu. Oprócz artykułów z prasy codziennej książka zawiera także felietony z tygodników. Wybór tekstów jest odbiciem nastroju tamtego okresu. Do tego dochodzą poruszające i dokumentujące zdjęcia, które niejednokrotnie mają charakter artystyczny, podobnie jak forma graficzna całości publikacji. Na końcu książki znalazła się obszerna bibliografia dokumentująca okres od zabójstwa Pawła Adamowicza do pierwszej miesięcznicy.

W albumie znajdują się dwa teksty zamieszczone na łamach „Gazety Gdańskiej”:
Felieton Marka Formeli – Akapit wydawcy: Gdańsk Adamowicza oraz Dwie wizje Polski, rozmowa z Leszkiem Millerem, Artura S. Górskiego

Teksty do albumu udostępniły redakcje: 30 dni, Do Rzeczy, Dziennik Bałtycki, Dziennika Gazeta Prawna, Gazeta Wyborcza, Magazyn Solidarność, Nasz Gdańsk, Pismo PG, Polityka, Pomerania, Pomorski Inżynier, Przegląd, Przegląd Polityczny, Rzeczpospolita, Tygodnik Powszechny, Więź, Wprost, Wspólnota

Z wstępu do książki:

Gdański Grudzień, Gdański Sierpień, Gdański Styczeń… W kalendarzu najważniejszych gdańskich miesięcy pojawiła się nowa kartka, z zapisanymi dwiema datami: 13 stycznia 2019 roku, dniem, w którym został zamordowany prezydent Paweł Adamowicz, oraz 13 lutego tego samego roku, gdy gdańszczanie na symbolicznej miesięcznicy na Targu Węglowym po raz ostatni wysłuchali wspólnie „The Sound of Silence”.

Miesiące kalendarzowe nie mają tej samej liczby dni. Gdańskie miesiące nie mają tej samej rangi. Zabójstwo prezydenta Adamowicza odbiło się echem w całym świecie, ale — dzisiaj już to wiemy — nie zmieniło rzeczywistości tak, jak została ona przemieniona przez grudniową tragedię czy przez sierpniowy karnawał. Historia być może przez chwilę zatrzymała się tamtego tragicznego dnia, ale potem stopniowo wracała w praktycznie te same koleiny.

A jednak styczeń 2019 roku, nawet jeśli nie zmienił zasadniczo (choć może jednak, w niewielkim choćby stopniu?) polskiego życia, zmienił ducha miasta. Gdańsk jest inny, bo inni stali się gdańszczanie. Doświadczenie wspólnoty, jakie było im dane w czasie miesięcznej żałoby, pozostanie w zbiorowej pamięci. Czas przysłoni je innymi wydarzeniami, ale to nie znaczy, że ono zniknie, że przestanie, gdzieś z głębi, oddziaływać.

„Gdański Styczeń” jest próbą udokumentowania tego szczególnego czasu. W pierwszej części książka odtwarza bieg wydarzeń: zabójstwo, słabnącą nadzieję, rozpacz, symboliczne pożegnania nad księgami pamiątkowymi, nad wystawioną w Europejskim Centrum Solidarności trumną, w kondukcie, w żałobnych uroczystościach. Książka przypomina także niezwykłe uliczne spotkania gdańszczan, od marszu milczenia po miesięcznicę żałoby. Z mozaiki tekstów prasowych i fotografii staraliśmy się ułożyć jeden obraz, zachować go, tak by dopomagał w przyszłości naszej pamięci.

Wstrząs, jakim było zabójstwo prezydenta Pawła Adamowicza, wyraził się także w bardzo żywej debacie publicznej. Odtwarzamy ją w drugiej części książki.

Z prośbą o zgodę na przedruki zwróciliśmy się do wielu redakcji. Wszak otwartość była dla prezydenta Adamowicza jedną z najważniejszych gdańskich cnót… Większość zespołów redakcyjnych odpowiedziała na naszą prośbę bardzo życzliwie, niektóre jednak ją zignorowały, woląc „kulturę osobności”, rozmawianie tylko we własnym gronie – co tak mocno naznacza dzisiaj polskie życie. Zestaw zawartych w książce artykułów odbija zatem i tę właściwość polskiej wspólnoty. Mimo absencji jednego czy drugiego środowiska ideowego pokazuje też jej różnorodność. Są tu także głosy krytyczne, zdarzają się wypowiedzi ostre. Nie ma w nich nigdy jadu – ten pozostawiliśmy poza marginesem książki. Nie byliśmy też w stanie, co oczywiste, przedrukować wszystkiego. Obszerną bibliografię ukazujących się wówczas artykułów dociekliwy czytelnik znajdzie na ostatnich stronach (…).

Jarosław Zalesiński

Dochód ze sprzedaży książki przeznaczony zostanie na organizację zajęć z biblioterapii dla dzieci przechodzących proces żałoby, podopiecznych Fundacji Hospicyjnej im. ks. Eugeniusza Dutkiewicza w Gdańsku.

Książa jest do nabycia w sklepiku online biblioteki oraz w wybranych filiach WiMBP w Gdańsku.

 

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku

Skip to content